เคยอยากชมลูกแล้วนึกคำชมไม่ออกมั้ยคะ พ่อแม่หลายคนอาจจะรู้สึกว่า ชมว่า “เก่ง” จริงๆก็น่าจะเพียงพอแล้ว แต่วันนี้เรามีเทคนิคเพิ่มเติมสำหรับการชมในแบบที่จะทำให้คำชมนั้นมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อที่จะนำไปใช้ได้ถูกหลักและได้ผลมากกว่าเดิมมาฝากค่ะ
ชมยังไงให้ลูกมีความภาคภูมิใจในตัวเอง ภูมิใจในสิ่งที่ทำ และอยากทำต่อ โดยที่เราจะแบ่งการชมเป็น 3 องค์ประกอบ
ก่อนอื่นเรามาดูกันว่าทำไมการชมแบบ 3 องค์ประกอบจึงสำคัญ?
- สร้างความสัมพันธ์ที่ดี: การแสดงความรู้สึกของเราอย่างจริงใจ เช่น “แม่ภูมิใจ” หรือ “พ่อดีใจ” จะช่วยให้ลูกรู้สึกว่าพ่อแม่เห็นคุณค่าในตัวเขา และสร้างความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดมากขึ้น
- ส่งเสริมพฤติกรรมที่ดี: การชมพฤติกรรมที่เฉพาะเจาะจงจะช่วยให้ลูกรู้ว่าเขาทำอะไรได้ดี และควรทำพฤติกรรมนั้นต่อไป
- เสริมสร้างคุณค่าในตัวเอง: การเชื่อมโยงพฤติกรรมกับคุณลักษณะที่ดีจะช่วยให้ลูกรู้สึกภูมิใจในตนเอง และมีแรงจูงใจที่จะทำพฤติกรรมที่ดีต่อไป
ตัวอย่างการชมที่มีประสิทธิภาพ
- บอกอารมณ์ของผู้ชม แสดงความรู้สึกของเราออกไป บอกไปว่าเรารู้สึกอย่างไรกับพฤติกรรมที่ดีของเค้า เช่น พ่อภูมิใจ แม่ดีใจ ครูชอบใจ
“แม่ดีใจมากที่เห็นลูกทำการบ้านเองโดยที่แม่ไม่ต้องเตือน” การแสดงความรู้สึกของเราจะช่วยให้ลูกรู้สึกว่าพ่อแม่เห็นคุณค่าในตัวเขา และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างพ่อแม่ลูก หรือ ครูกับเด็กๆ - ชมที่พฤติกรรมที่เค้าทำแบบเฉพาะเจาะจง
การชมแบบที่เราคุ้นเคย เช่น “เก่งจังเลยลูก” เป็นการชมแบบกว้างๆ ชมแบบนี้จะทำให้เค้าไม่รู้ว่าเขาทำอะไรได้ดี เราสามารถเพิ่มการชมแบบเฉพาะเจาะจงได้ การชมแบบนี้จะช่วยให้ลูกรู้ว่าเขาทำอะไรได้ดี และควรทำพฤติกรรมนั้นต่อไป เช่น “ลูกตั้งใจทำการบ้านจนเสร็จแบบที่แม่ไม่ต้องเตือนเลย เก่งมากเลยลูก” - เชื่อมโยงพฤติกรรมกับคุณลักษณะที่ดีของลูก
อธิบายให้เด็กๆเห็นว่าพฤติกรรมที่ดีของเขามีผลดีอย่างไร เช่น “ลูกตั้งใจทำการบ้านจนเสร็จแบบที่แม่ไม่ต้องเตือนเลย ลูกเป็นเด็กมีความรับผิดชอบ เก่งมากเลยลูก” การบอกว่าเค้าเป็นเด็กมีความรับผิดชอบตรงนี้คือการอธิบายคุณลักษณะที่ดีที่เค้าเป็น การเชื่อมโยงพฤติกรรมกับคุณลักษณะที่ดีจะช่วยให้ลูกรู้สึกภูมิใจในตนเอง และมีแรงจูงใจที่จะทำพฤติกรรมที่ดีต่อไป
การชมลูกให้ครบ 3 องค์ประกอบที่ไม่ใช่แค่การบอกว่าเขาทำดี แต่คือการทำให้ลูกรู้สึกว่าเขาเป็นคนมีคุณค่า เป็นที่รัก และเป็นที่ยอมรับ การแสดงออกถึงความรัก ความภูมิใจ และการยอมรับในตัวลูกจะช่วยเสริมสร้างความมั่นใจและความภาคภูมิใจในตนเองของลูก ทำให้ลูกรู้สึกว่าเขาเป็นคนสำคัญและมีคุณค่าและเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างพ่อแม่ลูกด้วยนะคะ
แล้วจะเริ่มต้นอย่างไร?
- ฝึกฝน: ในช่วงแรกอาจจะรู้สึกไม่คุ้นเคย แต่ยิ่งฝึกฝนมากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งทำได้เป็นธรรมชาติมากขึ้นเท่านั้น
- จริงใจ: ชมในสิ่งที่เรามองเห็นและรู้สึกจริงๆ อย่าชมเพื่อเอาใจหรือให้รางวัล
- อดทน: ลูกอาจจะรู้สึกแปลกๆ ในช่วงแรก แต่อย่าท้อใจ ให้ทำต่อไปอย่างสม่ำเสมอ
การชมแบบ 3 องค์ประกอบไม่ใช่แค่การชมลูก แต่เป็นการลงทุนในอนาคตของลูก เป็นการสร้างพื้นฐานที่แข็งแกร่งให้ลูกเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีความสุข
ตัวอย่างการชมให้ครบ 3 องค์ประกอบ (ไม่ได้ใช้เฉพาะกับลูกได้อย่างเดียวนะคะ ชมสามี ชมภรรยาแบบนี้ก็ได้เช่นกัน)
- “วันนี้ลูกเก็บที่นอนเรียบร้อยมากเลย แม่เห็นแล้วรู้สึกภูมิใจที่ลูกมีความรับผิดชอบ”
- “ลูกช่วยเพื่อนทำการบ้านเมื่อวานนี้ ใจดีจังเลย การช่วยเหลือผู้อื่นเป็นสิ่งที่ดีมากๆ”
- “ลูกตั้งใจฟังคุณครูในห้องเรียนและยกมือตอบคำถามด้วย เก่งมากลูก การตั้งใจเรียนจะช่วยให้ลูกมีความรู้เพิ่มขึ้น”
- “ครูดีใจที่หนูมีความพยายามระบายสีให้เสร็จตามที่เรากลงกัน”
- “ผมภูมิใจที่มีคุณคอยช่วยดูแลลูกๆ คุณเป็นภรรยาที่น่ารัก รักและดูแลครอบครัวดีมากๆเลยครับ ชื่นใจจัง”
เห็นมั้ยคะการชมแบบนี้ไม่ใช่แค่สำหรับลูกเท่านั้น แต่ยังสามารถใช้กับคนรอบข้างได้เช่นกัน ลองนำไปปรับใช้ แล้วจะเห็นความเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้นแน่นอนค่ะ
